مطالبه مهریه و به اجرا گذاشتن مهریه یکی از بنیادی ترین مباحث حقوقی در زمینه ازدواج است که هر زوجی با آن مواجه می شود. از دیرباز تا امروز، در ازدواج های اسلامی چه دائم و چه موقت تعیین مهریه به عنوان سنتی قابل توجه مطرح بوده و منابع فقهی نیز به تفصیل درباره آن بحث می کنند. بنابراین، پیش از عقد نکاح، زوجین مقدار مشخصی از مهریه را برای زوجه تعیین می کنند و در برابر این میزان به توافق می رسند. به این ترتیب، مهریه به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زوجه شناخته می شود و داشتن آگاهی حقوقی درباره نحوه مطالبه و وصول آن برای هر فرد ضروری است. هدف از این گفتار، ارائه بررسی جامع و راهکارهای عملی پیرامون این موضوع است.

مهریه در ازدواج: راهنمای مطالبه و وصول مهریه

با این که در قانون مدنی و قانون حمایت خانواده و سایر قوانین، تعریف مشخصی از مهریه ارائه نشده است، می توان آن را به عنوان یکی از حقوق مالی زوجه پس از ازدواج تلقی کرد. در کتب فقهی نیز مهر به طور سنتی به عنوان هدیه ای از سوی شوهر به زوجه معرفی می شود؛ اما اکنون به یکی از حقوق مالی زنان تبدیل شده است.

بنابراین هر دارایی که ارزش اقتصادی داشته باشد، قابل تملک باشد و از نظر عرف و شرع به عنوان مهریه قابل قبول باشد، می تواند به عنوان مهر تعیین شود. در جامعه امروز، معمولاً مهر به صورت عددی از سکه بهار آزادی مشخص می شود؛ اما می توان مهر را با دارایی های دیگر مانند ملک، خودرو، وجه نقد یا حتی اموالی با ارزش پایین تر مانند پارچه یا فرش نیز تعیین کرد.
مبلغ مهریه قبل از عقد نکاح به توافق طرفین می رسد و در سند ازدواج درج می شود. طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به محض جاری شدن صیغه نکاح، زوجه مالک مهر می شود و می تواند آن را از همسر خود مطالبه نماید. با این وجود، در اغلب موارد مطالبه مهریه در زمان طلاق یا در هنگام بروز اختلافات خانوادگی و زناشویی مطرح می شود

شرایط قانونی مهریه برای مطالبه

برای اینکه مهریه به عنوان تعهد قانونی و قابل مطالبه شناخته شود، باید چند شرط کلی رعایت شود. این شروط عبارت اند از:

ارزش اقتصادی و مالیت داشتن مهریه

• در صورت تعیین مهریه به شکل مال خاص، آن مال باید در زمان عقد نکاح موجود باشد.
• طبق ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی، مهریه باید مالی باشد که زوجه بتواند آن را تملک کند.
• مال تعیین شده به عنوان مهریه باید یا متعلق به زوج باشد یا اگر از دیگری است، مالکِ آن مال مجوز لازم را ارائه بدهد.
• مهریه نباید به صورت مبهم مشخص شود؛ برای مثال نباید مقدار طلا را فقط با واژه «طلا» تعیین کرد و وزن دقیق باید مشخص شود.

اینجا توجه به این شروط به ویژه برای مطالبه مهریه و اجرای گذاشتن مهریه اهمیت پیدا می کند تا فرآیند قانونی به درستی پیش برود.

تفاوت مهریه در ازدواج دائم و موقت

در نظام حقوقی ما ازدواج به دو دسته دائم و موقت تقسیم می شود که هر کدام از نظر مدت زمان و شرایط زوجیت با یکدیگر دارد. تفاوت اصلی از نظر مهریه این است که در عقد موقت شرط وجود مهریه برای صحت عقد الزامی است؛ عقدی که بدون مهریه انجام شود، به طور مطلق باطل است. بر خلاف این، در ازدواج دائم وجود مهریه شرط صحت نیست و می تواند بدون تعیین مهریه شكل بگیرد؛ البته زوجین پس از وقوع ازدواج می توانند مقدار مهریه را تعیین کنند.
با توجه به اینکه در جامعه ما غالباً ازدواج دائم بیش تر انجام می شود و از پشتیبانی قانونی بیشتری برخوردار است، اکثر مباحث مرتبط با مهریه در نکاح دائم مطرح می شود و مخاطب با دیدگاه روشن تری نسبت به حقوق مهریه خود آشنا می شود. همچنین در همین رابطه می توانید از طریق مراجع قانونی درباره مطالبه مهریه و اجرای مهریه اقدام کنید.

انواع مهریه

1. مهرالمسمی

مهرالمسمی به مهریه ای گفته می شود که پیش از ازدواج با توافق طرفین تعیین می شود و معمولاً از نوع مهریه مشخص و معین است. هر مالی که زوجین درباره آن به توافق رسیده باشند، از جمله سکه، ملک یا هر دارایی دیگر، می تواند به عنوان مهرالمسمی در نظر گرفته شود.

2. مهرالمثل

در برخی موارد قانونگذار زوجه را مستحق مهرالمثل می داند؛ هنگامی که مهرالمسمی مجهول باشد یا ارزش مالیت نداشته باشد. مهرالمثل به اندازه ای است که با توجه به شرایط مشابه زوجه تعیین می شود و مبلغ آن معمولاً بر عهده قاضی است. شرایطی مثل سن، تحصیل و موقعیت خانوادگی زوجه در تعیین میزان مهرالمثل موثر است.

3. مهرالمتعه

برخلاف مهرالمثل، مهرالمتعه به شکل متناسب با وضعیت اقتصادی زوج تعیین می شود و فاکتورهایی چون وضعیت زوجه در مقدار آن تاثیرگذار نیست. ماده ۱۰۹۳ قانون مدنی زمانی را توضیح می دهد که اگر عقد نکاح بدون تعیین مهریه باشد و شوهر قبل از نزدیکی همسرش را طلاق دهد، زوجه مستحق دریافت مهرالمتعه می شود.

4. مهرالسنه

در برخی کتب فقهی به مهرالسنه اشاره شده که به روایتی برابر با حدود ۵۰۰ درهم است. زوجین می توانند این مقدار را به عنوان مهریه زوجه در سند ازدواج درج کنند و هنگام مطالبه مهریه، مبلغ به نرخ روز محاسبه می شود.

انواع مهریه بر اساس نحوه پرداخت

صرف نظر از نوع مهر، نحوه پرداخت مهریه به دو دسته اصلی تقسیم می شود:

1. مهریه عندالمطالبه

مهریه عندالمطالبه به عنوان دین حال است و زوجه می تواند هر زمان كه بخواهد برای مطالبه مهریه اقدام کند. در صورت مطالبه، زوج باید پرداخت کامل را انجام دهد. در صورت ناتوانی مالی، امکان پرداخت به صورت اقساط با تصمیم دادگاه فراهم می شود.

2. مهریه عندالاستطاعه

در حالت مهریه عندالاستطاعه، پرداخت مهریه منوط به استطاعت مالی زوج است. زوجه برای مطالبه این مهریه باید ابتدا اثبات کند که همسرش توانمندی لازم برای پرداخت ندارد و طبیعتاً رسیدگی به مطالبه تنها پس از اثبات عدم استطاعت مالی صورت می گیرد. برخلاف عندالمطالبه، شوهر باید ابتدا وجود یا عدم استطاعت مالی خود را ثابت کند.

حق حبس زوجه

پس از عقد نکاح، زن حق تمکین دارد و در ازای آن مستحق نفقه است. اگر زن به دلیل عدم دلیل موجه از تمکین سرباز زند، ممکن است از دریافت نفقه محروم شود. با این حال، ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی به زوجه اجازه می دهد برای مطالبه مهریه از حق حبس استفاده کند؛ به این معنا که او می تواند از تمکین سرباز زند بدون اینکه از بابت دریافت نفقه محروم شود. نکته کلیدی این است که این حق زمانی کارآمد است که مهریه به صورت عندالمطالبه باشد و زن تا پیش از حصول تمکین، از حق حبس استفاده کند. اگر زن به محض انجام یک بار تمکین، این حق را کنار بگذارد یا از ادامه تمکین خودداری نکند، ممکن است حق حبس سلب شود و شرایط مربوط به مطالبه نفقه تغییر کند.

ضمانت مهریه چیست و چگونه اجرا می شود؟

ضمانت مهریه عبارت است از وجود یک ضامن که به صورت تضامنی با شوهر نسبت به پرداخت مهریه متعهد می شود. در عقدنامه ممکن است پدر شوهر یا شخص ثالثی به عنوان ضامن حضور داشته باشد.

در چنین حالتی هم زوج و هم ضامن مسئول پرداخت مهریه هستند و زوجه می تواند مهریه را از هر یک مطالبه کند. وجود ضامن می تواند فرایند اجرا را تسریع کند و به وصول دقیق مهریه کمک نماید. مسئله ضمانت معمولاً به قالب تضامنی یا ضمنی بین طرفین مشخص می شود و نتیجه آن دسترسی زوجه به دریافت مهریه از هر کدام از طرفین است.

مطالبه مهریه

پس از عقد نکاح، زوجه مالک مهر می شود و می تواند مهریه را مطالبه کند. این مطالبه الزاماً باید伴 با طرح درخواست طلاق نباشد و می تواند جدا از درخواست طلاق یا همراه با آن صورت گیرد. طبق ماده 29 قانون حمایت خانواده مصوب 1391، دادگاه های خانواده در جریان صدور رأی طلاق باید درباره سایر حقوق مالی زوجین مانند مهریه، حضانت فرزندان و نفقه زوجه نیز تصمیم گیری کنند. بنابراین زوجه می تواند در فرایند طلاق مهریه را مطالبه کند و دادگاه در رأی خود نسبت به پرداخت دین مهریه یا ابراء شوهر از پرداخت آن حکم دهد. همچنین مهریه را می شود بدون طرح دادخواست طلاق نیز مطالبه کرد.

نحوه مطالبه مهریه در قانون جدید

قانون گذار برای مطالبه مهریه، زوجه را ملزم کرده بود که به دایره اجرای ثبت اسناد مراجعه کند و خواسته خود را در آنجا ثبت نماید و سپس اگر مبلغ مهریه در اجرای ثبت تادیه نشد، به دادگاه مراجعه کند. این رویکرد که در اجرای برخی از اسناد لازم الاجرا هم دیده می شود، مبتنی بر قانون ششم توسعه بود اما با انقضای این قانون، الزام مراجعه به اداره ثبت برای مراجعه به دادگاه از اعتبار افتاده است. با این وجود مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت همچنان یکی از مسیرهای وصول است و مزایای خاص خود را دارد.

مدارک لازم برای مطالبه مهریه از طریق دادگاه

• ثبت نام در سامانه ثنا
• اصل شناسنامه
• اصل کارت ملی
• اصل عقدنامه یا رونوشت آن از دفترخانه ازدواج

روش های مطالبه مهریه

آنان که مهریه دارند می توانند بدون نیاز به طرح دادخواست طلاق، مهریه را به یکی از سه مسیر زیر مطالبه نمایند:

1. مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده

• زوجه ابتدا در سامانه ثنا پروفایل ایجاد می کند.
• دادخواست مطالبه مهریه را تهیه می کند.
• دادخواست را در سامانه ثنا و دفاتر خدمات قضایی الکترونیک ثبت می کند.
• پس از ثبت و پرداخت هزینه دادرسی، فرایند رسیدگی آغاز شده و دادگاه خانواده حکم قطعی و لازم الاجرای پرداخت مهریه صادر می کند.

در صورت امتناع شوهر از پرداخت، زوجه می تواند اجرای حکم را در واحد اجرای احکام مدنی پیگیری کند تا مهریه وصول شود.

2. مطالبه مهریه از طریق دادگاه صلح

اگر میزان مهریه کمتر از 100 میلیون تومان باشد و طرح دادخواست بدون درخواست طلاق باشد، رسیدگی در دادگاه صلح انجام می شود.
زوجه باید دادخواست را طبق مراحل فوق تنظیم و در سامانه ثنا ثبت کند تا دادگاه صلح به موضوع رسیدگی کند.

3. مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت

• از آنجا که سند ازدواج رسمی است، زوجه می تواند به اداره ثبت مراجعه کند تا مهریه را سریع تر وصول نماید.
• زوجه یا وکیل باید اموال شوهر را که قابل توقیف است به دفترخانه وقوع عقد معرفی کند.
• سردفتر اجراییه را صادر و پرونده را به اداره ثبت ارسال می کند.
• اداره ثبت اموال معرفی شده را توقیف می کند و به شوهر ابلاغ می دهد تا ده روز برای پرداخت مهریه فرصت داشته باشد.
• اگر پرداختی انجام نشود، اموال توقیفی قیمت گذاری شده و به مزایده گذاشته می شود تا از عواید مزایده، مهریه پرداخت گردد.

نکته مهم درباره اجرای مهریه

پس از صدور حکم قطعی یا اجرایی، فرایند اجرا آغاز می شود و زوجه از طریق اجرای ثبت یا اجرای احکام مدنی می تواند مهریه خود را وصول کند.
برای هر مسیر، ارائه مدارک هویتی، سند ازدواج و مستندات مربوط به مهریه و پرداخت ها الزامی است تا عملیات مطالبه و اجرا با کارایی بیشتری انجام شود.

مهریه های قابل مطالبه از طریق اداره ثبت

قابل مطالبه بودن مهریه از طریق اداره ثبت به شرطی است که مهریه مشروع، دارای ارزش اقتصادی روشن و حدود مشخصی باشد. به عبارت دیگر مهریه هایی مانند سفر حج یا دیگر مواردی که مبلغ آن به درستی مشخص نیست، از طریق اداره ثبت وصول نمی شوند.
هدف این روش، وصول سریع تر مبالغ معین است و برای مهریه هایی با ارزش اقتصادی معین، گزینه ای کارآمد محسوب می شود.

مدارک لازم برای مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت

زوجه یا نماینده او باید مدارک زیر را به دفترخانه ارائه دهند:

• اصل سند ازدواج
• اصل یا کپی مدارک هویتی (شناسنامه و کارت ملی)
• وکالتنامه اگر درخواست توسط وکیل پیگیری می شود

تفاوت مطالبه مهریه از طریق دادگاه و از طریق اداره ثبت

زمان وصول:

اداره ثبت عموماً سریع تر از دادگاه است زیرا نیاز به تشکیل جلسه ندارد و مراحل اجرایی به سرعت پیش می رود.

هزینه و بار اجرایی

در مطالبه مهریه از دادگاه، هزینه دادرسی از خواهان است، در حالی که اجرای مهریه از طریق اداره ثبت معمولاً با هزینه یا تعرفه اجرایی جداگانه همراه است که به عهده زوج می باشد.

نرخ قیمت سکه

اگر مهریه به سکه بهار آزادی تعیین شده باشد، در مطالبه از اداره ثبت، قیمت روز سکه در زمان ثبت درخواست ملاک است؛ در دادگاه، قیمت ملاک در روز اجرای حکم است.

اموال قابل توقیف برای مطالبه مهریه

زوجه برای اجرای مهریه باید اموال قابل توقیف شوهر را معرفی کند. اموال قابل توقیف معمولاً شامل دارایی هایی است که جزو مستثنیات دین نیستند و می توان از آنها برای پرداخت دین استفاده کرد. از جمله این اموال می توان نام برد:

• توقیف املاک و اموال غیرمنقول مانند زمین، آپارتمان یا مغازه که متعلق به شوهر است و مستثنیات دین نیست.
• توقیف خودروهای شخصی شوهر به شرط عدم وجود موانع قانونی.
• توقیف حساب های بانکی و سپرده های شوهر.
• توقیف سهام در شرکت ها یا بورس های اوراق بهادار.
• توقیف مطالبات شوهر از اشخاص ثالث.
• توقیف حقوق پرسنلی کارمندان دولت تا سقف هایی مشخص (به نسبت وضعیت خانوادگی)، و توقیف حقوق بازنشستگی تا سقف معینی.

توجه به این نکته که برخی دارایی ها از جمله اموال خاص یا اقلام ضروری زندگی ممکن است مستثنی دین محسوب شوند.

مستثنیات دین در مهریه: چه اموالی قابل توقیف نیست؟

بیان مستثنیات دین نشان می دهد برخی اموال قابل توقیف نیستند تا زندگی روزمره شوهر دچار اختلال نشود. این مستثنیات عبارتند از:

• • منزل مسکونی متعارف در شأن زوج
• لوازم زندگی لازم به حد معمول
• مواد غذایی موجود در منزل
• خط تلفن همراه و ابزار کار ضروری
• وسایل حرفه ای مانند خودرو یا ادوات کشاورزی که برای کسب و کار ضروری هستند
• کتب و ابزار علمی شوهر
• ودیعه اجاره در صورت اجاره نشینی و شرایط خاص که با ملاحظات عسر و حرج انجام می شود

فرار از دین مهریه

در برخی مواقع، مدیون تلاش می کند با انتقال یا صلح اموال به افراد دیگر از پاسخگویی فرار کند. اقداماتی مانند انتقال مال به اطرافیان، واگذاری اموال با قیمت پایین یا صلح صوری می تواند به عنوان فرار از دین تلقی شود. برای مقابله با این قبیل اقدامات، قوانین مدنی و اجرای احکام به شکل های مختلفی ابزارهای قانونی از جمله مسدودسازی معاملات صوری یا استیفای اموال را در نظر گرفته اند تا از فرار از دین جلوگیری شود.

شرایط تحقق معامله به قصد فرار از دین مهریه

اگر زوج با هدف فرار از پرداخت مهریه دست به معامله یا معاملات صوری بزند، زوجه می تواند با ارائه مستندات، صوری بودن این معاملات را اثبات و علاوه بر وصول مهریه، زوج را به مجازات مقرر در ماده 21 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی نیز محکوم کند. شرایط مورد نظر به صورت زیر است:

• مهریه باید دین حال باشد و زوج ملزم به پرداخت آن باشد.
• زوج باید از وجود دین آگاه بوده و با هدف فرار از دین اقدام به معامله نماید.
• انتقال اموال باید پس از مطالبه مهریه از سوی زوجه انجام شود.
• انتقال اموال به گونه ای باشد که به زوجه ضرر وارد کند.

اعسار زوج از پرداخت مهریه
اعسار به وضعیتی گفته می شود که مدیون توان مالی لازم برای پرداخت بدهی خود را ندارد. اگر زوج به پرداخت مهریه محکوم شده باشد اما قادر به پرداخت آن نیست، می تواند در دادگاه اعسار خود را ثابت کند و درخواست مهلت یا تقسیط نماید. معمولاً دادگاه با توجه به وضعیت درآمدی و مالی زوج، صدور تقسیط را صادر می کند و ممکن است پرداخت اقساط به صورت ماهانه، سه ماهه یا با فواصل طولانی تر انجام پذیرد.

چگونگی رسیدگی به درخواست اعسار زوج

اگر زوج محکوم به پرداخت مهریه شده و توانایی پرداخت ندارد، باید دادخواست اعسار را در سامانه ثنا ثبت کند.
دادخواست اعسار در دادگاه خانواده بررسی می شود و قاضی با استماع طرفین و ارزیابی مدارک، درباره وجود یا عدم وجود اعسار تصمیم می گیرد.
در صورت پذیرش اعسار، زوج از مزایای تقسیط بهره مند می شود و معمولاً امکان جلب یا حبس معسر وجود ندارد.
اثر اثبات اعسار زوج
با اثبات اعسار، زوج می تواند مهریه را به صورت اقساط بپردازد و ممکن است جلب یا حبس وی به دلیل عدم پرداخت مهریه انجام نشود.

دستور جلب مهریه

در برخی موارد، مطابق ماده 22 قانون حمایت خانواده، جلب یا حبس مردانی که از پرداخت مهریه امتناع می کنند، محدود به سقف معینی است. طبق این ماده، مطالبه مهریه های بالای 110 سکه بهار آزادی یا معادل آن، منوط به استطاعت مالی زوج است. البته زوجین می توانند با توافق، مقدار مهریه را بیشتر از این سقف تعیین کنند؛ اما پرداخت مازاد بر 110 سکه صرفاً در گرو اثبات استطاعت مالی زوج است.

بر این اساس، سه فرض اصلی برای جلب مهریه وجود دارد:

1. اگر مهریه کمتر از 110 سکه عندالمطالبه باشد، زوجه می تواند کل مبلغ را مطالبه و در صورت امتناع، حکم جلب اخذ کند.
2. اگر مهریه دقیقاً 110 سکه عندالمطالبه باشد، اما به هر دلیلی پرداخت نشود، باز هم امکان جلب وجود دارد.
3. اگر مهریه بیش از 110 سکه عندالمطالبه باشد، زوج صرفاً بابت 110 سکه ملزم به پرداخت است و برای مازاد به بررسی استطاعت مالی نیاز است؛ در صورت عدم استطاعت، جلب مازاد مقدور نیست.

رفع ممنوع الخروجی شوهر بخاطر مهریه

اگر به دلیل عدم پرداخت مهریه، ممنوع الخروجی شوهر مطرح شده است، راه های رفع این ممنوعیت به شرح زیر است:

1. پرداخت کامل مهریه: با ارائه رسید پرداخت به اجرای احکام، ممنوعیت به طور خودکار برداشته می شود.
2. دریافت رضایت نامه: در صورت توافق با همسر، رضایت نامه رسمی برای لغو ممنوعیت صادر شده و در دفترخانه ثبت می شود.
3. تسویه اقساط: با توافق بر پرداخت اقساط و تنظیم سند رسمی، ممکن است ممنوعیت به صورت موقت رفع شود.
4. اثبات عدم توانایی مالی: اگر شوهر بتواند عدم توانایی مالی خود را ثابت کند، دادگاه می تواند شرایط خاصی برای رفع یا کاهش ممنوعیت در نظر بگیرد.

مراحل اداری رفع ممنوعیت

مراجعه به اداره اجرای احکام

• ارائه مدارک پرداخت یا رضایت نامه
• دریافت نامه لغو ممنوعیت
• ارسال نامه به دفتر پلیس گذرنامه برای اعمال تغییرات مربوطه

بخشش مهریه

بخشش مهریه از نظر حقوقی به معنای waiving یا transferring طلب زوجه است و می تواند به شکل های مختلفی انجام شود. هر زنی که اهلیت و سلامت عقل دارد، می تواند با اختیار خود بخشی از مهر یا تمام آن را به همسرش ببخشد. برای امنیت قانونی، معمولاً تنظیم سند رسمی در دفترخانه اسناد رسمی توصیه می شود.

تغییر مهریه پس از عقد

معمولاً تغییر مقدار مهریه پس از عقد امکان پذیر نیست و رأی وحدت رویه دیوان عدالت اداری در این زمینه چنین می گوید. اما طرفین می توانند با ابزارهای حقوقی مانند ابراء، هبه یا صلح، میزان مهریه را به طور غیرمستقیم تعدیل کنند.

برای نمونه، زوجه می تواند با ابراء بخش از مهر یا انجام صلح بلاعوض، به صورت غیرمستقیم تغییراتی در میزان مهریه ایجاد کند.

وضعیت مهریه در انواع طلاق

1. طلاق به درخواست شوهر:

به طور معمول، در صورت طرح دادخواست طلاق از طرف شوهر، دادگاه به پرداخت مهریه و سایر حقوق مالی و غیرمالی زوجه رسیدگی می کند و ممکن است شوهر ملزم به پرداخت تمامی مهر باشد.

2. طلاق به درخواست زوجه:

دادگاه عموماً در مواردی که عسر و حرج یا شروط ضمن عقد وجود دارد، حکم طلاق را صادر می کند و می تواند با لحاظ بخشی از مهریه یا شرایط خاص، حقوق مالی زوجه را تعیین کند.

3. طلاق توافقی:

در این حالت، طرفین درباره مهریه توافق می کنند؛ می توانند به پرداخت کل مهر، عدم پرداخت یا پرداخت بخشی از آن رضایت دهند و توافق بر اساس آن در سند طلاق یا عقدنامه ثبت می شود

تعیین ارز دیجیتال به عنوان مهریه

ارزهای دیجیتال یا رمزارزها به عنوان دارایی های نوین، قابلیت مالیت، مشروعیت و تملک را دارند و از این منظر می توانند به عنوان مهریه در ازدواج درج شوند. ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی به شروط مالیت داشتن، مشروعیت و قابلیت تملک مهریه اشاره کرده است و رمزارزها این شروط را دارا هستند؛ بنابراین از منظر حقوقی، تعیین رمزارز به عنوان مهریه قابل بحث است، هرچند که قانون صریحی در این باره وجود ندارد و ممکن است میان دفعات و احکام اجرایی اختلاف نظر هایی پیش آید. با توجه به نوسانات قیمتی رمزارزها، تضمین ثبات پرداخت مهریه یکی از نکات مهم است و معمولاً باید در عقدنامه قواعدی برای تعیین ارزش و تاریخ پرداخت مشخص شود تا زوجه در اجرای مهریه با مشکل مواجه نشود.
برای بررسی دقیق تر می توانید به مقاله ای با عنوان آیا می توان ارز دیجیتال را به عنوان مهریه تعیین کرد؟ بررسی حقوقی و قانونی که توسط موسسه حقوقی وکیل معتمد منتشر شده است، مراجعه کنید.

هزینه مطالبه مهریه

هزینه دادرسی: هنگامی که مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده یا دادگاه صلح پیگیری می شود، هزینه دادرسی معادل ۳/۵ درصد از مقدار مهریه است که به عهده زوجه است.
نیم عشر اجرایی: اگر مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت انجام شود، ابتدا هزینه ثبت و صدور اجراییه به عهده زوجه است؛ پس از وصول مهریه، زوج موظف به پرداخت نیم عشر اجرایی به عنوان هزینه اجرایی می شود.
محاسبه مهریه به عنوان نقدینگی: وقتی مهریه به صورت وجه نقد معین شده باشد، بررسی ارزش آن می تواند با تغییر شاخص قیمت ها صورت بگیرد تا ارزش واقعی در زمان مطالبه رعایت شود.

محاسبه و دریافت مهریه به صورت نقدی یا غیرنقدی

اگر مهریه به صورت سکه بهار آزادی یا دارایی های مشخص دیگر تعیین شده باشد، با افزایش یا کاهش ارزش این دارایی ها در زمان مطالبه روبه رو خواهیم بود. در نتیجه زوجه باید ارزش روز دارایی را در زمان مطالبه لحاظ کند.
در برخی موارد، مهریه به صورت نقدی معین است و با توجه به تورم، برای حفظ قدرت خرید، به تبصره هایی مانند شاخص قیمت ها استناد می شود تا مبلغ پرداختی در زمان پرداخت متناسب با ارزش روز باشد. برای این کار معمولاً از شاخص کل قیمت مصرف کننده بانک مرکزی استفاده می شود تا مبلغ دریافتی عادلانه باشد.

موارد عدم تعلق مهریه به زوجه

مهریه حق مالی زوجه است، اما در برخی موارد ممکن است تمامی یا بخشی از آن تعلق نگیرد. مهمترین وضعیت های استثنایی عبارتند از:

• فسخ نکاح به دلیل وجود عیب در مرد یا زن؛ در برخی موارد که فسخ قبل از نزدیکی انجام می شود، مهریه ساقط یا به طور معین کاهش می یابد.
• طلاق پیش از نزدیکی؛ معمولاً زوجه به نصف مهر استحقاق دارد.
• ابراء: اگر زوجه به طور رسمی از مهریه چشم پوشی کند، دیگر حق مطالبه ندارد؛ اما برخی حالت های خاص می تواند رجوع را مجاز کند.
• خیانت یا روابط نامشروع زوجه معمولاً مانع دریافت مهر نیست و حقوق مهریه به این دلیل از بین نمی رود.
• تفاوت باکرگی/غیرباکرگی زوجه در برخی شرایط می تواند بر روی میزان مهریه اثر بگذارد.

مهریه و ارث

پس از فوت شوهر

مهریه دین شوهر است و در ترکه او قابل وصول است. اگر ترکه کفاف بدهی را بدهد، پرداخت می شود؛ در غیر این صورت مازاد بر ترکه قابل وصول نیست.

پس از فوت زن

وراث زن می توانند مهریه متوفی را از همسرش مطالبه کنند و سهم هر وارث با قواعد ارث مشخص می شود. گاهی شوهر از پرداخت کامل مهر معاف نیست و قسمتی از آن به وراث زن می رسد.

وضعیت مهریه در انواع طلاق

طلاق به درخواست شوهر

دادگاه پس از بررسی، ممکن است مهریه و سایر حقوق مالی زوجه را بدهد و شوهر را ملزم به پرداخت کامل مهر کند.

طلاق به درخواست زوجه

در موارد عسر و حرج یا شروط ضمن عقد، دادگاه ممکن است با رعایت شرایط، پرداخت بخشی یا تمامی مهر را تصویب کند.

طلاق توافقی

زوجین می توانند براساس توافق نامه خود درباره مهریه تصمیم بگیرند، از جمله پرداخت تمام مهر، عدم پرداخت یا پرداخت قسمتی از آن. این توافق در عقدنامه یا سند طلاق درج می شود.

ثبت مهریه

چرا طرح ثبت مهریه مطرح است؟

با توجه به افزایش مهریه های سنگین و مشکلات وصول آن ها، مجلس شورای اسلامی طرحی درباره حق الثبت مهریه را در دست بررسی دارد. این طرح در صورت تصویب، ثبت مهریه را بسته به میزان آن مشمول هزینه ای به نام حق الثبت می کند و هدف از آن کاهش مهریه های غیرواقعی یا بسیار سنگین است. فعلاً این طرح به تصویب نهایی نرسیده و جزو طرح های در دست بررسی باقی می ماند.

نرخ حق الثبت مهریه و نحوه محاسبه

در صورت تصویب نهایی طرح حق الثبت مهریه، نرخ به صورت زیر برای سکه های بهار آزادی تعیین می شود:

• تا سقف 14 سکه: معاف از پرداخت حق الثبت
• 14 تا 100 سکه: 0.4 درصد ارزش سکه ها
• 100 تا 200 سکه: 2 درصد ارزش سکه ها
• بیش از 200 سکه: 15 درصد ارزش سکه ها

فرمول محاسبه نرخ حق الثبت مهریه

حق الثبت مهریه = (نرخ حق الثبت × ارزش کل سکه ها) ÷ 100

پرداخت حق الثبت مهریه بر عهده چه کسی است؟

پیشنهاد طرح این است که پرداخت حق الثبت به صورت مساوی بین زوجین تقسیم شود و هر کدام نیمی از مبلغ را تقبل کنند. با این حال، این طرح هنوز به تصویب مجلس نرسیده و حالت اجرایی پیدا نکرده است.

عواقب اجرا گذاشتن مهریه

اجرای مهریه فرایندی است که با صدور اجراییه آغاز می شود و ممکن است به توقیف اموال شوهر، حساب های بانکی، سهام یا مطالبات از اشخاص ثالث منجر گردد. همچنین در صورت صلاحیت قانون، جلب یا حبس تا سقف های قانونی ممکن است در برخی موارد انجام شود و این موضوع بستگی به مقدار مهریه و وضعیت استطاعت مالی شوهر دارد. علاوه بر این، اجرای مهریه می تواند بر روابط خانوادگی و وضعیت زندگی خانوادگی اثر بگذارد و نیازمند مدیریت دقیق و زمان بری باشد. برای آگاهی دقیق از عواقب اجرای مهریه در پرونده خاص خود، مشاوره با موسسه حقوقی وکیل معتمد توصیه می شود تا گزینه های مطمئن تری مانند اعسار یا تقسیط هم بررسی شوند.

سریعترین راه گرفتن مهریه

در اکثر مواقع، سریع ترین مسیر برای مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت و اجرای ثبت است، زیرا نیاز به وقت دادرسی ندارد و مراحل اجرایی به سرعت آغاز می شود. اگر مهریه به شکل سکه یا دارایی با ارزش مشخص تعیین شده باشد، نحوه وصول از طریق اداره ثبت می تواند زمان کمتری ببرد. با این حال، در برخی موارد خاص مانند مهریه های بزرگ یا وجود مشکلات اجرایی، درخواست از طریق دادگاه خانواده یا دادگاه صلح هم ممکن است لازم و کارآمد باشد. برای تصمیم گیری دقیق درباره سریع ترین مسیر مطالبه مهریه در وضعیت شما، می توانید با موسسه حقوقی وکیل معتمد مشورت کنید تا بهترین روش را بسته به شرایط مالی و نوع مهریه پیشنهاد دهند.

به اجرا گذاشتن مهریه چقدر طول میکشد؟

طولانی یا کوتاه بودن فرایند به مسیر اجرایی انتخابی بستگی دارد. اجرای ثبت معمولاً سریع تر است و طی چند هفته تا چند ماه می تواند به نتیجه برسد، هرچند در برخی پرونده ها به دلیل وجود اختلاف یا توقیف دارایی ها ممکن است مدت طولانی تری طول بکشد. از طرف دیگر فرایند دادگاهی برای مطالبه مهریه معمولاً زمان بیشتری می برد و بسته به سطح کار دادگاه، دفاتر قضایی و پاسخ گویی مخاطبان می تواند ماه ها تا بیش از یک سال طول بکشد. تجربه نشان می کند که مشاوره دقیق با یک وکیل متخصص مانند موسسه حقوقی وکیل معتمد می تواند به بهینه سازی زمان رسیدگی و کاهش احتمال تاخیر کمک کند.

بهترین روش به اجرا گذاشتن مهریه

بهترین روش به اجرا گذاشتن مهریه به شرایط خاص هر پرونده بستگی دارد. اگر مهریهبالای تشریح شده و ارزش دارایی ها فراتر از توانایی نقد زوج است، اجرای ثبت با توقیف اموال قابل توقیف یا حساب های بانکی می تواند کارآمد باشد. اگر هدف رسیدن به نقدینگی سریع تر است یا دارایی های قابل توقیف محدود هستند، ترکیبی از طریق دادگاه و اجرای ثبت ممکن است مناسب باشد.
برای سنجش دقیق بهترین روش در وضعیت شما، توصیه می کنیم با موسسه حقوقی وکیل معتمد مشورت کنید تا استراتژی مناسبی براساس مقدار مهریه، نوع مال تعیین شده و وضعیت اقتصادی زوج تدوین شود.

معایب مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت

اگرچه اجرای ثبت اغلب سریع است، معایبی نیز دارد. امکان توقیف محدود به دارایی های قابل توقیف است و برخی اموال یا حقوق طرفین ممکن است مستثنی باشد. همچنین ارزش اموال در زمان توقیف یا مزایده با تغییر بازار کم یا زیاد می شود و احتمال افت ارزش وجود دارد. هزینه های اجرایی و زمان اجرای پرونده هم می تواند بالا باشد و در برخی موارد رسیدگی به اموال خارج از کشور یا استعلامات طولانی مدت می تواند کار را طولانی کند. توصیه می شود قبل از اقدام، با یک وکیل متخصص مشورت کنید تا مزایا و معایب هر مسیر به دقت بررسی شود.

نحوه تقویم سکه در دادخواست مطالبه مهریه

اگر مهریه به سکه بهار آزادی تعیین شده باشد، ارزش سکه در زمان مطالبه معمولاً با نرخ روز بازار محاسبه می شود. در برخی حالت ها، مخصوصاً وقتی تبصره هایی مرتبط با شاخص قیمت مطرح است، ارزش را می توان با شاخص کل قیمت مصرف کننده بانک مرکزی در سال های قبل از مطالبه و سال وقوع عقد محاسبه کرد و نتیجه را در قالب فرمولی مشابه ضرب و تقسیم به دست آورد. این الگویی حقوقی است که به حفظ قدرت خرید مهریه کمک می کند. برای دقت در محاسبه تقویم سکه و اجرای کامل این فرایند، مشورت با موسسه حقوقی وکیل معتمد می تواند مفید باشد تا محاسبه دقیق با مستندات قانونی انجام شود.

مدارک لازم برای اجرا گذاشتن مهریه

برای آغاز اجرای مهریه، ارائه مدارک اصلی ضروری است: اصل سند ازدواج، اصل شناسنامه و کارت ملی، و مدارک مرتبط با مهریه مانند عقدنامه یا رونوشت آن. همچنین بسته به مسیر اجرایی، ممکن است به اجراییه صادره از دادگاه یا گواهی لازم از دفترخانه، وکالتنامه توسط وکیل یا سایر مستندات مربوط به اموال شوهر و وضعیت مالی او نیاز باشد. داشتن این مدارك کامل به تسریع فرایند اجرای مهریه و وصول آن کمک می کند. در صورت نیاز می توانید از گروه وکلای موسسه حقوقی وکیل معتمد درخواست راهنمایی و آماده سازی مدارک دقیق کنید.

نمونه دادخواست مطالبه مهریه و اعسار از هزینه دادرسی

خواسته: دادگاه با صدور چهارتا حکم زیر موافقت فرماید:

1. محکومیت خوانده به پرداخت مهریه به میزان [مثلاً 500 سکه تمام بهار آزادی] مقوم به مبلغ [ریال] به نرخ روز در تاریخ مطالبه یا تاریخ اجرای حکم، با احتساب خسارات قانونی و هزینه های دادرسی و وکیل.
2. صدور قرار تامین خواسته به مبلغ مذکور برای توقیف اموال یا هرچه لازم باشد تا پرداخت مهریه از طریق اجرای ثبت یا دادگاه میسر گردد.
3. اعسار از هزینه دادرسی، یا در صورت عدم پذیرش اعسار، تقسیط هزینه های دادرسی یا پذیرش تقسیط به مدت معین.
4. هرگونه حکم یا دستور لازم جهت اجرای مهریه به نحو لازم الاجرا.

شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی شهرستان [نام شهر]

با سلام و احترام؛
اینجانب [نام کامل زوجه] با کد ملی [کد ملی شما] و شماره شناسنامه [شماره شناسنامه]، مقیم [نشانی کامل]، به موجب عقدنامه شماره [شماره عقدنامه] که در دفترخانه ازدواج به تاریخ [تاریخ عقد] ثبت شده است، با خوانده: [نام کامل خوانده]، فرزند [نام پدر خوانده]، به عقد دائم درآمده ایم. بر اساس قرارداد، مهریه اینجانب به مقدار [مثلاً 500 سکه تمام بهار آزادی] تعیین شده است.
مدت ها است که خوانده از پرداخت مهریه استنکاف ورزیده است و علیرغم این که مکرراً خواستار وصول مهریه شده ام، تا کنون هیچ اقدامی برای پرداخت انجام نداده اند. مطابق ماده های مربوطه و تبصره های قانونی، از طرفی مطالبه مهریه بدون طرح دادخواست طلاق نیز امکان پذیر است و از طرفی دادگاه های محترم باید درباره حقوق مالی من تصمیم گیری کند.
لذا تقاضا دارم:
• اولاً: ثابت شود که مهریه به مقدار مذکور دین حال است و از تاریخ عقد تا امروز به طور مستمر طلب زوجه است.
• ثانیاً: خوانده به پرداخت مهریه مذکور محکوم گردد و با توجه به نرخ روز یا تاریخ اجرای حکم، مبلغ را به اینجانب پرداخت نماید.
• ثالثاً: در صورت وجود امتناع از طرف خوانده، قرار تامین خواسته برای توقیف اموال وی صادر گردد تا وصول مهریه میسر گردد.
• رابعاً: از هزینه های دادرسی معاف یا تقسیط هزینه ها را برای اینجانب اعطاء فرمایید و اجرای این درخواست اعسار از هزینه دادرسی به عمل آید.

دلایل و مستندات:
1. عقدنامه/سند ازدواج به شماره […] و تاریخ […]، مهریه تعیین شده به مقدار […] سکه بهار آزادی (یا معادل نقدی)
2. شناسنامه و کارت ملی زوجه
3. شناسنامه و کارت ملی خوانده
4. هرگونه مدرک دیگر مرتبط با عدم پرداخت مهریه توسط خوانده (مثلاً مکاتبات یا ابلاغ ها)

پیوست ها:
• اصل عقدنامه/رونوشت آن
• اصل شناسنامه زوجه
• اصل کارت ملی زوجه
• اصل یا رونوشت عقدنامه وکالت (اگر وکیل حضور دارد)
• سایر مستندات مربوط به مهریه و عدم پرداخت

نکته حقوقی برای نمونه دادخواست مطالبه مهریه و اعسار از هزینه دادرسی

در صورتی که اعسار از هزینه دادرسی مطرح است، لطفاً به دادگاه اعلام کنید که توان مالی شما برای پرداخت هزینه ها وجود ندارد و تقاضای تقسیط یا معافیت کنید. در صورت وجود مستنداتی مانند درآمد، مستندات مالی یا مدارک مربوط به هزینه های معیشتی، ضمیمه کنید تا درخواست اعسار تقویت شود.
برای صحت و دقت هر بند از دادخواست، وکلای موسسه حقوقی وکیل معتمد می تواند نسخه ای تخصصی و مطابق با آخرین رویه های دادگاهی برای شما تنظیم کند.
امضا:
زوجه: [نام کامل] – امضا
وکیل/نماینده قانونی: موسسه حقوقی وکیل معتمد (در صورت استفاده از خدمات حرفه ای)

نمونه دادخواست مطالبه مهریه از طریق دادگاه به همراه تامین خواسته

خواسته: محکومیت خوانده به پرداخت مقدار معین مهریه و صدور قرار تامین خواسته برای توقیف اموال خوانده پیش از ابلاغ حکم.
شرح دادخواست: شامل اطلاعات عقدنامه، مقدار مهریه، تاریخ عقد، و درخواست صدور تامین خواسته و وصول مهریه به همراه هزینه های قانونی است.
نکته: ارائه دادخواست با ارائه مستندات ازدواج و مهریه، و ثبت آن در دادگاه مربوطه انجام می شود.

نمونه دادخواست مطالبه مهریه به نرخ روز

خواسته: محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ مهریه به قیمت روز و با احتساب خسارات قانونی و هزینه های دادرسی وکیل.
شرح دادخواست: توضیح عقدنامه، تعیین مهریه به نرخ امروز، استعلام شاخص های قیمت و ارجاع به نرخ روز سکه یا دارایی های تعیین شده در عقدنامه.
نکته: در این نوع دادخواست با استناد به تبصره های قانونی نرخ روز شاخص می شود تا قدرت خرید مهریه در زمان مطالبه حفظ گردد.

بهترین وکیل مطالبه مهریه تهران

مهریه یکی از موضوعات رایج در ازدواج است و مشاوره با وکیل یا مشاور حقوقی تخصصی می تواند در تعیین مهریه، مسیر مطالبه و روش های وصول موثر باشد. وکیل می تواند:

• بهترین روش مطالبه را با توجه به شرایط شما پیشنهاد دهد (دادگاه خانواده، دادگاه صلح یا اجرای ثبت).
• دادخواست ها را به شکل دقیق و قانونی تنظیم کرده و در جلسات رسیدگی حضور یابد تا نتیجه مطلوب حاصل شود.
• در صورت نیاز، اعسار یا تقسیط مهریه را به طور قانونی پیگیری کند.

برای بررسی رویه های قضایی و نمونه های مرتبط با مهریه، می توانید به منابع معتبر مراجعه کنید. در صورت نیاز به یافتن بهترین وکیل مطالبه مهریه تهران، می توانید از خدمات موسسه حقوقی وکیل معتمد نیز بهره ببرید.

کلام پایانی

ثبت مهریه و نحوه مطالبه آن هم جنبه قانونی و هم اجرایی دارد. تعیین دقیق مهریه، ارزیابی ارزش دارایی ها و بررسی طرق وصول نیازمند آگاهی از قوانین جاری و رویه های دادگاهی است و موضوعاتی مانند طرح های پیشنهادی حق الثبت، تغییرات شاخص قیمت ها و نحوه پرداخت هزینه ها می تواند سرعت و نتیجه مطالبه را تحت تأثیر قرار دهد.

اگر قصد دارید درباره محاسبه مهریه، مهریه عندالمطالبه یا مهریه عندالاستطاعه و اجرت المثل زن و همچنین دعاوی خانوادگی مرتبط با طلاق تصمیم بگیرید، از جمله طلاق توافقی، طلاق با داشتن حق طلاق، طلاق از طرف زن، طلاق از طرف مرد، طلاق یک طرفه و طلاق در دوران عقد، مشاوره با وکیل مهریه و طلاق و وکیل خانواده و وکیل طلاق می تواند به شما کمک کند تا مراحل طلاق، مدارک طلاق و هزینه طلاق را به شکل بهینه مدیریت کنید و از بروز مشکلات جلوگیری شود.