زمانی که شخصی فوت می‌کند، دارایی‌هایی که هنوز به‌طور کامل تسویه و تصفیه نشده‌اند و به صورت خودکار به وراث منتقل می‌شوند، اصطلاحاً ترکه نامیده می‌شود. تقسیم ترکه به این معناست که وراث ابتدا باید بدهی‌ها و تعهدات مالی متوفی را مشخص و تسویه کنند و سپس نسبت به تقسیم ارث و باقی‌مانده ماترک بین خود اقدام نمایند. وراث تا زمانی که این مراحل را طی نکنند، حق تصرف و دخل و تصرف در اموال متوفی را نخواهند داشت. در این روند، بهره‌گیری از مشاوره تخصصی موسسه حقوقی وکیل معتمد می‌تواند راهگشا باشد و فرآیند تقسیم ترکه و تقسیم ارث را به شکلی قانونی و صحیح پیش ببرد.

تقسیم ترکه (ماترک) به چه معناست؟

ترکه به مجموع دارایی‌ها و بدهی‌های به جا مانده از فرد متوفی گفته می‌شود. سوال اینجاست که تقسیم ترکه یا تقسیم ماترک به چه صورت انجام می‌شود؟ پس از تسویه تمامی بدهی‌ها و تعهدات مالی متوفی، دارایی‌های باقی‌مانده که ترکه خالص نامیده می‌شود، طبق قانون بین وراث تقسیم خواهد شد. شایان ذکر است که بدهی‌های متوفی مسئولیتی برای وراث ایجاد نمی‌کند و باید از محل اموال موجود در ماترک تسویه گردد (ماده ۲۲۶ قانون امور حسبی).
تقسیم ترکه همانطور که از معنی واژه مشخص است، به فرآیند تعیین و تقسیم دارایی‌های مثبت و منفی شامل اموال، طلب‌ها و بدهی‌های متوفی گفته می‌شود. پس از فوت متوفی، وراث موظف‌اند با استفاده از روش‌های قانونی سهم هر یک را مشخص کرده و مراحل پرداخت و انتقال اموال را مطابق قوانین مربوطه انجام دهند. در این مسیر، کمک گرفتن از تخصص کارشناسان موسسه حقوقی وکیل معتمد می‌تواند تضمینی برای تحقق حقوق شرعی و قانونی وراث باشد.

تقسیم ترکه در چارچوب قانون امور حسبی

ترکه در ابتدا به صورت مال مشاع بین وراث محسوب می‌شود. هنگامی که بین ورثه درباره جزئیات و نحوه تقسیم اموال اختلافی وجود نداشته باشد، تقسیم ترکه به آسانی و به سرعت انجام می‌گیرد. ولی در صورت بروز اختلاف بین وراث، موضوع دادخواست تقسیم ترکه مطرح می‌شود.
هر یک از وراث حق دارد درخواست تقسیم سهم خود از ماترک را از دیگر وراث مطالبه کند. در مواردی که برخی اموال قابلیت تقسیم فیزیکی نداشته باشند، آن اموال فروخته شده و مبلغ حاصل به صورت نقدی بین وراث تقسیم می‌شود. مقررات مربوط به تقسیم ترکه در مواد ۳۰۰ تا ۳۲۶ قانون امور حسبی بیان شده است.
برای آگاهی دقیق از میزان اموال متوفی و همچنین حفظ و نگهداری صحیح آنها جهت انجام یک تقسیم‌بندی دقیق و قانونی، لازم است پیش از هر اقدام دیگری، تحریر ترکه و صورت‌برداری کامل از اموال صورت گیرد.
باید توجه داشت که تقسیم ترکه طبق قانون امور حسبی تنها زمانی امکان‌پذیر است که بین وراث اختلافی بر سر مالکیت وجود نداشته باشد. در صورت بروز ادعای مالکیت، شخص مدعی باید ابتدا مالکیت خود را از طریق طرح دعوای جداگانه اثبات کرده و سپس درخواست تقسیم ترکه دهد.
در فرآیند تقسیم ترکه، نخستین گام، تهیه فهرست کامل از اموال و دارایی‌های متوفی است که به آن تحریر ترکه گفته می‌شود. برای کسب اطلاعات جامع درباره شرایط، مدارک مورد نیاز و مراحل تحریر ترکه می‌توانید به مقاله تخصصی تحریر ترکه مراجعه کنید.
برای دریافت راهنمایی‌های حقوقی دقیق و پیگیری تقسیم ترکه به صورت کاملاً قانونی، توصیه می‌شود از خدمات 

انواع تقسیم در تقسیم ترکه

بر اساس مواد 316 و 317 قانون امور حسبی سه نوع تقسیم وجود دارد.

تقسیم به افراز:

افراز به معنای جدا کردن سهم یکی از ورثه از سهم دیگر وراث می باشد. به عنوان مثال اگر ملکی بین ورثه مشاع باشد و ورثه در مورد آن با هم نتوانند توافق نمایند این کار از طریق اجبار دادگاه صورت می پذیرد. در تقسیم به افراز، به هر یک از ورثه به میزان سهم خودش می رسد و نیازی هم به تعیین قیمت عین مال نیست.

تقسیم به تعدیل:

چنانچه اموال به جا مانده از متوفی ارزش برابر نداشته باشند. به عنوان مثال دو قطعه زمین به جا مانده از متوفی که یکی دارای موقعیت بهتر و ارزش بالاتری باشد. در این حالت امکان تقسیم عین بین ورثه وجود ندارد. لذا به جای تقسیم بر مبنای مساحت، تقسیم بر طبق ارزش مالی انجام می شود.

تقسیم به رد:

گاهی هم اموال چه از نظر مساحت و چه از نظر ارزش مالی شرایط مساوی ندارد. در این حالت باید اختلاف ارزش سهم را به شریکی که سهم کمتری برده است بپردازند تا از لحاظ سهام با دیگران یکسان شود.

فروش از طریق مزایده و تقسیم بهای آن:

در نهایت اگر ترکه قابل تقسیم و تعدیل نباشد و ورثه هم به هیچ طریقی توافق ننمایند، دادگاه دستور فروش صادر نموده و بهای حاصل از آن به صندوق دادگستری واریز می شود و بدین طریق هر یک از ورثه بر اساس سهم به حقوق قانونی خود می رسد.

تعریف ارث

ارث به اموال و حقوقی اطلاق می‌شود که پس از فوت یک شخص به جای می‌ماند. از لحاظ حقوقی، ارث به دارایی یا حقی گفته می‌شود که پس از فوت فرد متوفی به وراث او منتقل می‌گردد.
فردی که فوت کرده است، متوفی یا مورث نامیده می‌شود و کسانی که از او ارث می‌برند وراث خوانده می‌شوند. همچنین دارایی به جا مانده از متوفی، که شامل اموال و حقوق مختلف است، ترکه یا ارث نام دارد.

برای کسب راهنمایی‌های دقیق در خصوص موضوع ارث و تقسیم آن، می‌توانید از مشاوره حقوقی موسسه حقوقی وکیل معتمد بهره‌مند شوید تا مراحل قانونی به صورت صحیح دنبال شود و حقوقتان حفظ گردد. جهت اطلاع بیشتر در مورد مسائلی همچون مالیات بر ارث و وکیل مالیات بر ارث به مطلب جامع و راهنمای آن مراجعه نمایید.

قانون تقسیم ارث

قبل از آشنایی با طبقات ارث، لازم است با دو مفهوم پایه‌ای که در مسائل حقوقی بسیار کاربرد دارند، آشنا شوید؛ این دو مفهوم عبارت‌اند از: بستگان نسبی و بستگان سببی.
بستگان نسبی، افرادی هستند که به واسطه رابطه خونی و تولد با متوفی مرتبطند؛ مانند پدر و فرزند (نسبت مستقیم) و یا دو برادر که از طریق پدر و مادر مشترک به هم پیوند دارند (نسبت غیرمستقیم).
بستگان سببی، افرادی هستند که به واسطه رابطه ازدواج با متوفی مرتبط می‌شوند؛ مانند رابطه داماد با پدرزن.
مطابق ماده ۸۶۱ قانون مدنی، دو عامل اصلی ارث بردن از متوفی عبارت‌اند از: نسب و سبب. همچنین، وراثی که از طریق نسبت خونی ارث می‌برند، به سه طبقه تقسیم می‌شوند که هر طبقه شامل دو درجه است:
طبقه اول:

• درجه اول: پدر، مادر و فرزندان
• درجه دوم: نوه‌ها (اولاد اولاد)
  طبقه دوم:
• درجه اول: پدربزرگ، مادربزرگ و خواهر و برادر
• درجه دوم: فرزندان خواهر و برادر (خواهرزاده‌ها و برادرزاده‌ها) و پدر و مادر اجداد
  طبقه سوم:
• درجه اول: عموها، عمه‌ها، دایی‌ها و خاله‌ها
• درجه دوم: اولاد عموها، عمه‌ها، دایی‌ها و خاله‌ها
  بر اساس ماده ۸۶۳ قانون مدنی، وراث طبقه دوم تنها زمانی از متوفی ارث می‌برند که در طبقه اول وراث زنده وجود نداشته باشند، و همین ترتیب برای طبقه سوم نیز لازم الاجراست.
  موارد مهم پیش از تقسیم ارث
  طبق ماده ۸۶۹ قانون مدنی، حقوقی وجود دارد که باید پیش از شروع فرآیند تقسیم ارث از محل ترکه پرداخت شود:
• هزینه‌های مربوط به کفن و دفن
• بدهی‌ها، قرض‌ها و واجبات مالی متوفی، از جمله خمس و سایر مسائل مالی شرعی
• وصیت‌های متوفی تا سقف یک سوم (ثلث) از اموال؛ هر میزان بیش از این مقدار مستلزم رضایت وراث است
  برای دریافت حمایت حقوقی دقیق در زمینه تقسیم ارث و پیگیری حقوق خود طبق قانون، می‌توانید از خدمات تخصصی موسسه حقوقی وکیل معتمد استفاده کنید تا مراحل قانونی به درستی و با اطمینان کامل طی شود.

شرایط انتقال ارث

وارثان زمانی حق دریافت ارث دارند که دو شرط اصلی وجود داشته باشد: نخست این که متوفی دارای مال و دارایی باشد و دوم این که بین وارث و متوفی رابطه خویشاوندی (نسبی یا سببی) برقرار باشد. لازم به ذکر است که در روابط نسبی، ارث همواره منتقل می‌شود، اما در روابط سببی تنها در صورتی ارث انتقال می‌یابد که این رابطه از طریق ازدواج دائم ایجاد شده باشد.

یکی دیگر از شروط مهم این است که متوفی باید فوت کرده باشد و وارث در زمان فوت او زنده باشد. جالب است بدانید که جنینی که پس از تولد زنده متولد شود نیز حق ارث دارد، اما اگر جنین مرده به دنیا بیاید، از ارث محروم خواهد بود. حتی اگر فقط لحظاتی پس از تولد زنده بماند، به عنوان وارث شناخته می‌شود و بر اساس قانون حق ارث دارد.

ارث یا ترکه در شرایط مختلف به شکل‌های گوناگونی تقسیم می‌شود که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

سهم ارث زن از شوهر (سهم الارث زوجه)

اگر متوفی دارای فرزند باشد، زن یک هشتم ارث متوفی را دریافت می‌کند و در صورت نداشتن فرزند، این میزان به یک چهارم افزایش می‌یابد.

سهم ارث شوهر از زن (سهم الارث زوج)

اگر متوفی فرزند داشته باشد، سهم ارث شوهر یک چهارم و در صورت نداشتن فرزند نصف ارث خواهد بود.

نحوه تقسیم ارث بین فرزندان

تقسیم ارث بین فرزندان در شرایط مختلف، حالت‌های متعددی دارد:

1. اگر وارثان متوفی شامل پدر، مادر و یک دختر باشند، سهم هر کدام از پدر و مادر یک ششم و سهم دختر سه ششم است. در این حالت، یک ششم از ترکه باقی می‌ماند که بسته به شرایط بین وارثان تقسیم می‌شود. البته اگر علاوه بر پدر و مادر، چند خواهر یا برادر نیز وجود داشته باشند، با اینکه حق ارث ندارند، اما ممکن است سبب کاهش سهم مادر به یک ششم شود.
2. اگر وارثان متوفی شامل پدر و مادر یا یکی از آنها به همراه فرزندانی به صورت پسر و دختر باشند، سهم پدر و مادر هرکدام یک ششم است و باقی‌مانده به نسبت ۲ به ۱ (یعنی سهم پسر دو برابر سهم دختر) بین فرزندان تقسیم می‌شود.
3. در حالتی که متوفی پدر، مادر و یک یا چند فرزند پسر داشته باشد، هر یک از پدر و مادر یک ششم سهم از ترکه خواهند داشت و بقیه ارث به پسر یا پسران تعلق می‌گیرد.

برای دریافت مشاوره تخصصی و راهنمایی‌های دقیق در امور ارث و تقسیم ترکه، می‌توانید به موسسه حقوقی وکیل معتمد مراجعه کنید. کارشناسان ما موسسه آماده‌اند تا شما را در حفظ حقوق قانونی‌تان همراهی کنند.

تقسیم املاک مادر

تقسیم ارث از مادر در قوانین شرعی تفاوت زیادی با تقسیم ارث از پدر ندارد و معمولاً پسر دو برابر دختر سهم می‌برد. با این حال، موارد خاصی وجود دارد؛ مثلاً اگر فرزندان از پدران مختلف باشند، ارث مادر به طور مساوی بین دختر و پسر تقسیم می‌شود. اما اگر فرزندان از یک پدر و مادر باشند، تقسیم ارث طبق سهم‌بندی معمول انجام می‌شود. 

نحوه ارث‌بری خواهر و برادر از یکدیگر

خواهر و برادر تنها در صورتی از یکدیگر ارث می‌برند که هیچ یک از ورثه طبقه اول (مانند پدر، مادر، فرزندان یا نوه‌ها) باقی نمانده باشد و همچنین پدربزرگ و مادربزرگ (طبقه دوم) نیز در قید حیات نباشند.

• اگر تنها یک برادر یا خواهر وجود داشته باشد، تمام اموال متوفی به آن فرد می‌رسد.
• زمانی که چند برادر باشند، سهم ارث به طور مساوی میان آن‌ها تقسیم می‌شود.
• برای چند خواهر نیز این تقسیم به شکل مساوی اعمال می‌گردد.
• در صورتی که هر دو خواهر و برادر وجود داشته باشند، سهم برادر دو برابر خواهر خواهد بود.
• اگر وراث تنها از طرف مادر نسبت خونی داشته باشند و هیچ وراث خونی از طرف پدر وجود نداشته باشد، اموال به طور مساوی بین آن‌ها تقسیم می‌شود.
• در شرایطی که متوفی چند خواهر یا برادر از طرف پدر و همچنین چند خواهر یا برادر از طرف مادر داشته باشد، یک سوم اموال به وراث مادری تعلق گرفته و به صورت مساوی بین آنان تقسیم می‌گردد؛ مابقی نیز به نسبت دو به یک بین وراث پدری (برادر و خواهر) تقسیم می‌شود.
• در صورتی که یک خواهر یا برادر از طرف مادر و چند وراث از طرف پدر وجود داشته باشد، یک ششم اموال به وراث مادری تعلق دارد و باقی سهم به نسبت دو به یک بین وراث پدری تقسیم می‌شود.

برای دریافت مشاوره تخصصی و بررسی جزئیات حقوقی مربوط به تقسیم ارث، موسسه حقوقی وکیل معتمد با تیم وکیل ارث و میراث با تجربه خود، آماده ارائه خدمات حقوقی با سابقه‌ای معتبر است.

چه زمانی ارث به دولت تعلق می‌گیرد؟

در صورتی که متوفی تنها همسر خود را به عنوان وارث داشته باشد و هیچ خویشاوند دیگری نداشته باشد، یک چهارم اموال به همسر ارث می‌رسد و باقی‌مانده اموال به نفع دولت ضبط می‌شود. همچنین، اگر مردی بیش از یک همسر داشته باشد، میزان سهم ارث متعلق به همسران به طور مساوی بین همه آن‌ها تقسیم می‌شود که در نهایت سهم هر کدام کاهش می‌یابد.

مراحل قانونی تقسیم ارث یا ترکه

پس از صدور حکم دادگاه، اگر اموال متوفی قابل تقسیم باشند، پس از پرداخت بدهی‌ها، دارایی باقی‌مانده بین وراث تقسیم می‌شود. اما اگر اموال قابلیت تقسیم مستقیم نداشته باشند، دادگاه با کمک کارشناس رسمی دادگستری ارزش‌گذاری انجام می‌دهد و اموال را به مزایده می‌گذارد.

نکته مهم این است که معمولاً فقط وراث در مزایده دادگاه شرکت می‌کنند و در صورت عدم وجود خریدار با قیمت پایه کارشناسی، اموال فروخته نخواهند شد. در نهایت یکی از وراث باید سهم ارث دیگران را خریداری کند تا ترکه به نام او منتقل شود.

اگر هیچ یک از وراث یا افراد ثالث تمایلی به خرید نداشته باشند، پرونده تقسیم ارث در وضعیت بلاتکلیف باقی می‌ماند. طبق رویه دادگاه‌ها، حتی در مرحله دوم مزایده، اموال به کمتر از قیمت کارشناسی شده فروخته نمی‌شوند.

در صورتی که هر یک از وراث به قیمت کارشناسی شده اعتراض داشته باشند، می‌توانند در زمان قانونی اعتراض خود را ثبت کنند تا مجدداً ارزیابی کارشناسی صورت گیرد.

مدت زمان تقسیم ترکه و اموال متوفی

تعیین زمان دقیق برای انجام مراحل تقسیم ترکه یا تقسیم اموال متوفی به عوامل متعددی بستگی دارد که شامل وضعیت وراث (مثلاً محجور یا غایب بودن برخی از وراث)، حجم و ارزش اموال، پراکندگی آن‌ها در شهرهای مختلف و همچنین وجود اختلافات احتمالی میان وراث می‌شود. با این حال، به طور کلی، روند تقسیم ترکه معمولاً بین ۳ تا ۸ ماه (یا حتی بیشتر در شرایط خاص) به طول می‌انجامد.

مراحل قانونی تقسیم اموال شامل دریافت گواهی انحصار وراثت از شورای حل اختلاف است که طی آن پس از ارائه مدارک، آگهی در روزنامه رسمی منتشر شده و یک مهلت ۳۰ روزه برای اعتراض ذینفعان در نظر گرفته می‌شود. در صورت وجود اعتراض، جلساتی برای بررسی موضوع برگزار می‌شود. این مراحل و پیچیدگی‌های حقوقی در هر پرونده ممکن است زمان انجام فرآیند را تحت تأثیر قرار دهد.

شرایط طرح دعوای تقسیم ترکه

دعوای تقسیم ترکه معمولاً بعد از پایان مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت قابل طرح است. برای مطرح کردن این نوع دعوا، متقاضی باید به سامانه دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و در دادخواست خود اسامی تمام وراث را به‌طور کامل درج کند. همچنین لازم است گواهی انحصار وراثت همراه با مدارک و مستندات مربوط به اموال متوفی به دادخواست پیوست شود.

موضوع تقسیم ترکه در دادگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورتی که اموال، اعم از منقول یا غیرمنقول، قابلیت تقسیم مستقیم نداشته باشند، مطابق قانون به فروش گذاشته شده و مبلغ حاصل بین وراث تقسیم خواهد شد. اجرای حکم تقسیم ترکه تنها با درخواست محکوم‌له یا ذینفع انجام می‌شود.

در برخی موارد، ممکن است یکی از وراث مجبور به دفاع در دعوای تقسیم ترکه شود؛ مثلا در شرایطی که قسمتی از اموال پیش از فوت متوفی به شخص ثالث واگذار شده باشد اما وراث آن قسمت را در تقسیمنامه توافقی لحاظ کرده باشند. در چنین مواردی، تقسیم ترکه همراه با اختلاط مال غیر محسوب شده و قانون اجازه ابطال تقسیم را به دادگاه داده است. بنابراین، فرد مدعی باید در دادگاه نسبت به حق خود دفاع نماید.

مدارک مورد نیاز برای تنظیم دادخواست تقسیم ترکه

برای طرح دادخواست تقسیم ترکه، فراهم کردن مدارک لازم از اهمیت بالایی برخوردار است تا روند پرونده به صورت سریع و دقیق پیش رود. به طور کلی، مدارک مورد نیاز برای این منظور عبارت‌اند از:

• گواهی انحصار وراثت که از شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی صادر شده است.
• اسناد مالکیت مربوط به اموال متوفی؛ در صورتی که ترکه هنوز تحریر نشده باشد، ارائه اسناد مالکیت اموال منقول و غیرمنقول ضروری است.
• مدارک شناسایی خواهان شامل شناسنامه و کارت ملی؛ البته بسته به شرایط پرونده و موضوع مطرح شده در دادگاه، ممکن است مدارک تکمیلی دیگری نیز درخواست شود.

تقسیم ترکه و صلاحیت رسیدگی در شورای حل اختلاف

هرچند درخواست‌هایی مانند صدور گواهی انحصار وراثت، تحریر و مهروموم ترکه در صلاحیت شورای حل اختلاف قرار دارند؛ اما تقسیم ترکه مستقیم در شورای حل اختلاف بررسی نمی‌شود و این موضوع در حوزه رسیدگی دادگاه است.

مطابق ماده ۲۰ قانون آیین دادرسی مدنی: «دعاوی مربوط به ترکه متوفی، چه شامل خواسته، دین یا وصیت‌نامه باشد، تا زمانی که ترکه تقسیم نشده باشد، در دادگاهی رسیدگی می‌شود که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران در حوزه آن بوده است. چنانچه آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد، رسیدگی در صلاحیت دادگاهی است که آخرین محل سکونت متوفی در ایران در حوزه آن قرار داشته است.»

برای اطلاع از نحوه پیگیری تقسیم ترکه و مراحل قانونی مربوط به آن، موسسه حقوقی وکیل معتمد با تیمی متخصص آماده ارائه مشاوره و خدمات حقوقی می‌باشد.

هزینه کارشناسی تقسیم ترکه

در دعاوی مربوط به تقسیم ترکه، معمولاً برای تعیین ارزش دقیق اموال متوفی نیاز است تا کارشناس رسمی دادگستری، که توسط دادگاه منصوب می‌شود، نظر کارشناسی خود را ارائه دهد. هزینه کارشناسی تقسیم ترکه معمولاً بین ۶۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان تعیین شده و بر عهده متقاضی است. این مبلغ ممکن است بسته به نوع موضوع کارشناسی، حجم اموال و میزان پیچیدگی کار، افزایش یابد.

در ادامه نمونه‌ای خلاصه از نظریه کارشناسی تقسیم ترکه را مشاهده می‌کنید:

ریاست محترم شعبه ….

احتراماً، با توجه به دستور حضرت‌عالی برای کارشناسی تقسیم ترکه در پرونده خواهان‌های آقایان …….، ……. و …… و خواندگان خانم‌ها ……. و ……. (همگی وراث مرحوم ……) به استحضار می‌رساند که پس از بازدید از املاک مورد نظر و مطالعه پرونده، موارد زیر تعیین شد:

1. یک دستگاه آپارتمان به مساحت ۱۲۰ متر مربع واقع در ……. به مبلغ ……. ریال ارزش‌گذاری گردید.
2. یک قطعه زمین زراعی به مساحت ۲۹۰ متر مربع واقع در ……. که ارزش عرصه آن معادل ……. ریال برآورد شد و فاقد ارزش اعیانی می‌باشد.

بنابراین، مجموع ارزش ماترک مرحوم ……. بر اساس موارد فوق برابر است با ……. ریال معادل ……. و سهم هر یک از وراث نیز مبلغ ……. ریال تعیین گردید.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره هزینه‌های کارشناسی و مراحل دقیق تقسیم ترکه، موسسه حقوقی وکیل معتمد آماده ارائه مشاوره تخصصی و خدمات حقوقی در این زمینه است.

دانلود نمونه متن تقسیم نامه ارث

برای دانلود نمونه متن تقسیم‌نامه ارث، می‌توانید از فایل‌های آماده و استانداردی استفاده کنید که مراحل قانونی تقسیم ترکه را به‌خوبی پوشش می‌دهند. این تقسیم‌نامه‌ها معمولاً شامل جزئیات سهم هر وارث و اموالی است که به آن‌ها تعلق دارد و کمک می‌کنند روند تقسیم ارث به صورت دقیق و قانونی پیش برود. موسسه حقوقی وکیل معتمد نمونه‌های معتبر و قابل اطمینان را در اختیار شما قرار می‌دهد تا در تهیه و تنظیم تقسیم‌نامه ارث به شما کمک کند.

جهت دانلود نمونه متن تقسیم نامه ارث روی تصویر زیر کلیک کنید.

نحوه تقسیم ترکه (تقسیم ارث) طبق قانون جدید

پس از پرداخت دیون و بدهی‌های متوفی از مجموعه اموال (ترکه)، وراث می‌توانند باقی‌مانده ارث را بین خود تقسیم کنند. اگر بین وراث مشکلی نباشد، تقسیم ترکه بدون نیاز به مراجعه به دادگاه و به صورت توافقی قابل انجام است. اما در صورت بروز اختلاف، هر یک از وراث می‌تواند درخواست تقسیم سهم خود را از سهم دیگر وراث به دادگاه ارائه کند.

هزینه‌های تقسیم ارث در دادگاه شامل هزینه ثبت دادخواست، هزینه کارشناسی تقسیم ترکه، اجرای حکم و سایر هزینه‌های مرتبط با طرح دعوا یا دفاع می‌باشد.

تقسیم ترکه باعث می‌شود که اموال وراث به‌صورت مشاعی نباشد و هر وارث به میزان سهم خود مالک بخشی از ملک یا اموال شود. این موضوع به ویژه در تقسیم ارث املاک و خانه‌ها اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، چرا که بی‌اطلاعی از قوانین می‌تواند منجر به بروز اختلافات و مشکلات فراوان گردد.

در صورتی که وراث به توافق نرسند، هر یک از آنها می‌تواند درخواست تقسیم ترکه را مستقل مطرح نماید. در جلسه نخست دادگاه، اگر وراث به توافق برسند صورتجلسه‌ای تنظیم و به امضای تمامی آنها می‌رسد. اما اگر یکی از وراث مخالفت کند، دادگاه مسئولیت تعیین و تقسیم اموال به نسبت سهم‌ هر یک از وراث را بر عهده می‌گیرد.

لازم است بدانید که در شرایطی که یکی از وراث محجور، غایب یا جنین باشد، ولی با حضور ولی، وصی، قیم یا امین به عنوان نماینده قانونی، درخواست تقسیم ترکه قابل انجام است. اگر اموال موجود قابل تقسیم باشد، تقسیم صورت می‌گیرد؛ اما اگر اموال غیرقابل تقسیم باشند، مانند یک خانه، دادگاه حکم به فروش آن صادر کرده و وجوه حاصل بین وراث به نسبت سهم الارث تقسیم می‌شود.

بر اساس قانون جدید تقسیم ترکه در سال ۱۴۰۳، تغییری در نحوه تقسیم ارث بین فرزندان دختر و پسر اعمال نشده است و همانند قانون مدنی سابق، سهم پسر دو برابر سهم دختر محاسبه می‌شود.

چه کسانی حق درخواست تقسیم ترکه را دارند؟

بر اساس مواد ۳۰۰ و ۳۰۱ قانون امور حسبی، افرادی که حق درخواست تقسیم ترکه را دارند عبارتند از:

• وراث متوفی
• نمایندگان قانونی وراث مانند ولی، قیم و امین
• موصی له (شخصی که به نفع او وصیت شده است)، در صورتی که وصیت به جز مشاع از اموال انجام شده باشد
• فردی که از طرف متوفی به عنوان وصی تعیین شده است

نمونه دادخواست تقسیم ترکه

تنظیم دقیق دادخواست تقسیم ترکه اهمیت زیادی دارد تا از رد آن جلوگیری شود. در ادامه نمونه‌ای کلی از دادخواست تقسیم ترکه ارائه شده است که باید متناسب با شرایط خاص هر پرونده تکمیل گردد:
ریاست محترم مجتمع قضایی …

احتراماً به استحضار می‌رساند:

اینجانبان …، … و … فرزند …، وفق گواهی انحصار وراثت صادره از شعبه … شورای حل اختلاف … مورخ …، وراث حین‌الفوت مرحوم آقای … می‌باشیم. نظر به اینکه ترکه بین وراث تقسیم نشده است، لذا مستند به مواد ۳۰۰ و ۳۱۷ قانون امور حسبی، صدور حکم بر تقسیم ترکه و در صورت غیرقابل تقسیم بودن، تقاضای صدور حکم به فروش اموال مشاع و تقسیم ثمن حاصله بر اساس سهم هر یک از وراث به همراه پرداخت هزینه دادرسی و کلیه خسارات قانونی را داریم.

نمونه رأی تقسیم ترکه

در خصوص دعوای خواهان‌ها مبنی بر تقسیم ترکه و سهم‌الارث مربوطه، با توجه به اینکه برای تعیین ارزش اموال و سهم هر یک از وراث، قرار ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری صادر و نظریه کارشناسی به دادگاه واصل و از هرگونه اعتراض مصون مانده است، دادگاه دعوای خواهان‌ها را وارد دانسته و مستنداً به ماده ۳۱۷ قانون امور حسبی حکم به تقسیم و فروش اموال مشاع موضوع دعوی به صورت مزایده و تقسیم وجوه حاصل میان وراث صادر می‌کند. این رأی حضوری بوده و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در محاکم محترم تجدیدنظر استان می‌باشد.

نکات مهم در دعوای تقسیم ترکه

دادگاه پس از بررسی دقیق گواهی انحصار وراثت، احراز وراثت اصحاب دعوا نسبت به متوفی، و تایید مالکیت متوفی نسبت به ترکه، در صورتی که ترکه غیرقابل تقسیم باشد، دستور به فروش ماترک و تقسیم وجوه حاصل بین وراث می‌دهد. لازم به ذکر است دادگاه باید حکم یا قرار مقتضی حسب مورد صادر کند و نمی‌تواند صرفاً دستور فروش بدهد، زیرا حکم فروش قطعی است و با دستور فروش تفاوت دارد.

برای راهنمایی تخصصی در تنظیم دادخواست، پیگیری پرونده و کسب اطلاعات حقوقی دقیق، موسسه حقوقی وکیل معتمد با تجربه‌ای گسترده در امور تقسیم ترکه آماده ارائه خدمات مشاوره و وکالت به شما عزیزان می‌باشد.

عدم حضور در جلسه تقسیم ترکه و پیامدهای آن

در فرآیند تقسیم ترکه، حضور وراث در جلسات مربوط اهمیت بسیاری دارد؛ اما گاهی برخی از افراد در این جلسات حاضر نمی‌شوند که این موضوع می‌تواند باعث تأخیر در روند انحصار وراثت و تقسیم اموال شود. در صورت عدم حضور در جلسه تقسیم ترکه، لازم است اقدامات مشخصی انجام شود تا حقوق وراث حفظ گردد.

بعد از ثبت دادخواست تقسیم ترکه توسط هر یک از وراث که درخواست سهم‌الارث خود را دارند، تمامی وراث به دادگاه دعوت می‌شوند و موضوع تقسیم ترکه مورد بررسی قرار می‌گیرد. در صورتی که اموال متوفی قابلیت تقسیم مستقیم داشته باشند، دادگاه سهم هر یک از وراث را بر اساس قانون تعیین می‌کند. اما اگر اموال غیرقابل تقسیم باشند، مانند مواردی که تقسیم آن باعث کاهش ارزش مال می‌شود، اموال به مزایده گذاشته شده و پس از فروش، مبالغ حاصله مطابق سهم‌الارث بین وراث تقسیم می‌شود.

لازم به ذکر است تقسیم مال مستلزم حفظ ارزش اصلی آن است؛ به همین دلیل اموالی مانند سنگ‌های قیمتی، فرش‌های نفیس و سایر اشیاء با ارزش، در صورت تقسیم ممکن است ارزش خود را از دست بدهند و بنابراین معمولاً تقسیم آنها به صورت مستقیم انجام نمی‌شود.

تفاوت تقسیم ترکه با مطالبه سهم‌الارث

مطالبه سهم‌ الارث یکی از امور ترافعی است که به صورت یک دعوای مالی علیه شخصی که مال مورد ادعا در اختیار او است، مطرح می‌شود. در این نوع دعوا، خواهان مستقیماً علیه کسی که تصرف مال را دارد، درخواست بازگرداندن سهم خود را ارائه می‌دهد.

در مقابل، درخواست تقسیم ترکه از امور غیرترافعی و حسبی محسوب می‌شود و به طور مشترک به طرفیت همه وراث مطرح می‌گردد. تقسیم ترکه فرآیندی حقوقی است که منجر به تفکیک و تعیین سهم هر یک از وراث در اموال به جا مانده از متوفی می‌شود و بیشتر بر ساختار برگزاری عدالت میان وراث تمرکز دارد تا تحقق حقوق مالی فردی علیه متصرف خاص.

بهترین وکیل تقسیم ترکه در تهران

تقسیم ارث، تحریر ترکه و مهروموم ترکه از جمله مراحل حقوقی پیچیده و تخصصی است که هر کدام قواعد و شرایط خاص خود را دارند. از این رو، بهره‌مندی از تجربه و دانش حقوقی وکیل انحصار وراثت که کاملاً آگاه به قوانین امور حسبی و مقررات مرتبط با ارث باشد، می‌تواند روند پرونده را تسهیل کرده و بهترین و سریع‌ترین راهکارها را ارائه دهد.

به همین دلیل توصیه می‌شود جهت انجام صحیح و دقیق مراحل قانونی و جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه، امور مربوط به ارث را به یک وکیل متخصص و با تجربه بسپارید.

همچنین برای ایرانیانی که خارج از کشور زندگی می‌کنند و به دلیل فاصله و مسائل مرتبط با قوانین ایرانی، امکان پیگیری مستمر پرونده‌های تقسیم ترکه را ندارند، موسسه حقوقی وکیل معتمد خدمات مشاوره و وکالت آنلاین از طریق واتساپ را فراهم کرده است تا بتوانند به راحتی و بدون دغدغه مشکلات حقوقی خود را حل کنند.

اهمیت بهره‌مندی از مشاوره تخصصی در تقسیم ترکه و تقسیم ارث

تقسیم ترکه و تقسیم ارث از مهم‌ترین مراحل قانونی پس از فوت هر فرد هستند که نیازمند دقت و آگاهی کامل از قوانین و مقررات مربوطه می‌باشند. برای انجام صحیح این فرآیندها و حفظ حقوق وراث، بهره‌گیری از مشاوره و خدمات تخصصی موسسه حقوقی وکیل معتمد امری ضروری است. تیم حرفه‌ای ما با تجربه‌ی گسترده در زمینه تقسیم ترکه و تقسیم ارث آماده است تا شما را در تمام مراحل حقوقی همراهی کند و اطمینان حاصل نماید که حقوق قانونی شما به بهترین شکل ممکن رعایت شود.

برای ارتباط و درخواست وکیل تقسیم ترکه، می‌توانید با کارشناسان مجرب موسسه حقوقی وکیل معتمد از طریق واتساپ تماس حاصل فرمایید و از مشاوره تخصصی بهره‌مند شوید.